Çene, diş ve yüz bozukluklarının teşhisleri, tedavileri ve önlenmeleri ortodonti alanına girmektedir. Ortodontik tedaviler, küçük çocukların çene gelişimine yardım eder. Bu sayede dişlerin doğru pozisyonlarda olmasını sağlar. Yetişkinlerde ise bu tedaviler, çapraşıklık ve kapanış düzensizliklerinin yanı sıra çene yüz bozukluklarının düzeltilmesinde uygulanmaktadır.
Ortodontik tedavi sayesinde daha sağlıklı bir ağza kavuşurken, aynı zamanda daha iyi bir estetik görünüme de sahip olabilirsiniz. Bu tedaviler dişlerinizin daha uzun süre kullanmanız konusunda da yardımcı olacaktır. Bununla birlikte doğuştan gelen ya da sonradan oluşan çene ve yüz bozukluklarının tedavisinde de, diş hekimleri çeşitli branşlarla ortak çalışmalar gerçekleştirir.
Ortodontik tedaviler, diş hekimliği eğitiminin yanı sıra en az dört yıl boyunca ortodonti uzmanlığı eğitimi alan uzmanlar tarafından gerçekleştirilebilmektedir. Bu uzmanlar eğitimlerinin ardından “ortodontist” unvanı alırlar.
Ortodonistler, ortodontik bozukluk ve tedavileri konusunda uzman kişilerdir. Ortodonti uzmanlığı uzun bir eğitim ve pratik süreci kapsamaktadır.
Ortodonti, genel olarak dişlerin üzerine ya da çene kemiğine uygulanan aparatlar yardımıyla gerçekleştirilen tedavi yöntemidir. Bu aparatlar sabit ya da takıp çıkarılan şekilde olabilirler. Nasıl bir aparatın kullanılacağı ise hastanın durumuna ve tedavi yöntemine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Hangi aparatın kullanılacağı isteğe bağlı değildir. Diş hekiminizin, durumunuza göre en uygun tedavi yöntemini ve aparatı tercih edecektir.
Hareketli aparatlar genel olarak 7 ve 12 yaş arasında karışık dişlenme dönemindeki çocuklarda uygulanmaktadır. Bu aparatlar çenenin gelişimine yardımcı olurken aynı zamanda daimi dişlerin doğru çıkmasına da rehberlik ederler.
Hastaların diş tedavisinde yaygın olarak kullanılan sabit ortodontik aparatlar, üç ayrı kategoride ele alınabilir.
Tel kullanmadan da ortodontik bozukluklar tedavi edilebilmektedir. Buna karşın telsiz yöntemlere anca diş hekimi karar verebilmektedir. Telsiz tedavilerde şeffaf plak kullanılmaktadır. Şeffaf plaklar sayesinde diş çarpıklıklarının düzeltilmesi sağlanır.
Bilgisayar ortamında kademe kademe düzeltilen dişler, pratikte dışarıdan görünmeyen şeffaf plakalar sayesinde düzeltilir. Şeffaf plakalar yalnızca yemek yemek ve diş fırçalamak için çıkartılır. Bunun dışındaki sürekli olarak takılı bulunmalıdır. Şeffaf plakalara yalnızca diş çarpıklığı bulunması durumunda başvurulur. Çene yüz sistemindeki bozukluklarda bu yönteme başvurulamamaktadır.
Birçok kişi çapraşık dişlerinden ötürü estetik kaygılar duyar ve bu sebeple ortodontiste başvurur. Buna karşın diş çapraşıkları estetik sorunların yanı sıra birçok farklı sağlık problemine yol açabilmektedir. Malokluzyon adı verilen kapanış problemleri estetik bir sorun olmasının yanı sıra aynı zamanda çiğneme ve konuşma bozukluklarına da yol açabilmektedir.
Eğer çapraşık dişleriniz varsa aynı zamanda ağız hijyenini sağlamak da çok daha zordur. Bu da dişlerinizde çürüme gibi sorunlara yol açabilmektedir. Aynı şekilde plaka birikimi de çapraşıklık nedeniyle ara yüzlerde artar. Bu da diş eti çekilmelerine ve diş eti hastalıklarına neden olur. Dişlerdeki bozukluklar nedeniyle alt ve üst dişler normal bir şekilde kapanamamaktadır. Bu da zaman içerisinde eklem problemlerinin ortaya çıkmasına neden olur. Ağız açıp kapamada klik sesi genel olarak bununla alakalıdır.
Özellikle üst çenesi ileride olanlar ve üst dişleri olması gerekenden ileride olanlar fiziksel olarak bazı risklere de daha fazla açıktır. Düşme gibi bir travma sonucunda ön dişlerde sıklıkla kayıplar yaşanabilir. Bunun yanı sıra alt ve üst ön dişler olması gerekenden daha fazla açıksa, bu durumda bazı seslerin telaffuzu zorlaşabilmektedir. Bu durum da konuşma bozukluklarına yol açabilmektedir.
Çene ve dişler arasında oluşan uyumsuzluğun sonucu olarak dişler bazen yer bulamayabilmektedir. Bu durumda gömülü kalırlar. Gömülü dişler ise komşu dişlerin köklerini eritebilir. Bunun yanı sıra gömülü dişlerin etrafında kistler oluşarak patolojik sonuçlara yıl açabilir.
Ortodontik tedavinin özellikle erken yaşlarda yapılması çok daha faydalı olacaktır. Küçük yaşlarda bu tedavileri görenlerin diş ve çene yapısı ideal hale getirilir. Bu kişilerde diş ve çene hastalıkları geçirme riski azaltılmış olur. Ortodonti tedavisi sayesinde hem daha sağlıklı bir çene ve diş yapısına hem de daha güzel bir gülüşe sahip olabilirsiniz.
Çocuklarda süt diş oluşumu 6 aylıkken başlayarak 2,5 yaşına kadar devam eder. Daimi dişler ise genel olarak 6, 7 yaşlarında gelmeye başlar ve 12 yaşına kadar devam eder. Daimi dişlerin gelmeye başladığı bu dönemle birlikte ortodontik problemler ortaya çıkabilir. Bu sebeple çocuğunuzun dişlerinde herhangi bir bozukluk görmeniz durumunda ortodontiste götürerek muayene ettirilmesi faydalı olacaktır.
Bazı durumlarda çene bozukluklarına 7, 8 yaşlarında müdahale gerekebilir. Bu erken müdahale çocuğunuzun ilerideki yaşamı açısından son derece önemlidir. Sadece dişlerin düzensizlik gösterdiği durumlarda ise genellikle daimi dişlerin tamamının çıkması beklenir.
Yetişkin hastalarda ise dişler her zaman hareket ettirilebilir. Buna karşın yaşın ilerlemesi tedavisi süresini artıracak ve tedavinin başarı oranını düşürecektir.
Ortodontik tedavilerin süresi, kişilere ve bozukluklara bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Yalnızca dişleri ilgilendiren bozuklukların tedavisi, aynı zamanda çene düzensizlikleri olanla oranla çok daha kısa sürmektedir.
Ortodontik tedaviler genel olarak 6 ila 24 ay arasında değişiklik göstermektedir. Tedavi süresinin uzaması ya da kısalması bireyin durumunun yanı sıra tedavi süresince yaptıklarıyla da alakalıdır. Ortodonti tedavisinde, diş etlerinin ve dişlerin sağlığının korunması tedavi süresine etki etmektedir. Bu sebeple diş hekimine danışarak, uzak durmanız gereken yiyeceklerin neler olduğunu ve tedavi süresini etkileyen diğer faktörleri öğrenebilirsiniz.
Ortodontik tedavi dişlerde yaşanan soruna bağlı olarak farklı süreçleri içerir. Genellikle tedavi süresi ilk zamanlar daha sık olarak, ortalama olarak 4 ila 6 haftalık periyotlarla kontroller yapılmaktadır.
Diş teli tedavisine başlandıktan sonra herhangi bir şekilde canınızın yanması söz konusu olmamaktadır. Tel tedavisinde kontrol zamanlarında dişlerinizdeki ark telleri değiştirilerek tekrar kuvvet uygulanmaktadır. Bu sebeple her randevunun ardından kısa süreli bir hassasiyet yaşamanız ise normaldir.
Ortodonti tedavisi süresince dikkat edilmesi gereken en önemli konu ise dişlerinizin bakımını gerçekleştirmenizdir. Diş teli kullanırken ne yenirse yensin, yemekten sonra dişler fırçalanmalıdır. Her fırçalamanın ardından braketlerin etrafının yeterince temizlenip temizlenmediği dikkatlice kontrol edilmelidir.
Braketler besin artığı ve bakteri birikimi konusunda dezavantajlı bir dizayna sahiptir. Bu sebeple hem ara yüz fırçası kullanılmalı hem de diş ipiyle uygun bakım yapılmalıdır. Bunun yanı sıra her altı ayda bir diş ve diş eti kontrolü için diş hekiminize muayene olmalısınız.
Ortodonti tedavisi süresince dikkat etmeniz gereken ilk nokta diş hekiminizin tavsiyelerine harfiyen uymaktır. Bu tavsiyeler, tedavi sürecinizin başarıyla tamamlanması konusunda önemlidir. Tedavi süresince dişlerine doğru bir bakım uygulamanız, tedavinin süresini kısaltabilir.
Tedavi esnasında elma ve havuç gibi sert gıdaların yenmemesi tavsiye edilmektedir. Bu tür gıdalar küçük parçalara ayrılarak tüketmek en iyisidir. Bunun yanı sıra dişlerinizin arasına kaçabilecek tüm gıdaların tüketiminde dikkatli olmalı, bu gıdaları tükettikten sonra diş temizliğinize ekstra özen göstermelisiniz.
Bunların yanı sıra fındık ve ceviz gibi sert gıdalar braketlere zarar verebilir. Aynı zamanda erik, kiraz, zeytin gibi besinlerin de çekirdeğini çıkardıktan sonra yemek daha uygun olacaktır.
Dişlerin doğru şekle girmesi ve çene yapısının düzelmesi açısından, tedavi süresi azami ölçüde dikkat gerektirmektedir.
Ortodontik tedavilerde herhangi bir yaş kısıtlaması yoktur. Dişleri çevreleyen kemikleri sağlıklı olan her bireye bu tedavi uygulanabilmektedir. Hastanın yaşı kaç olursa olsun, çapraşıklıklar rahatlıkla düzeltilebilir. Bununla birlikte çene kemiklerinde düzensizlikler söz konusuysa bu durumda ortodopedik tedaviler gerekebilir.
Diş teli fiyatları ise kullanılacak türe göre farklılık gösterebilmektedir. Gene hastanın durumu da diş teli fiyatları üzerinde farklılıkların oluşmasını sağlar. Bu konuda net bilgi almak adına diş hekiminizden randevu almalı ve muayene olmalısınız.
Dijital ortodontik tedavi veya şeffaf plak tedavisi olarak da bilinen Invisalign, hastanın dişlerine özel olarak imal edilen şeffaf plaklar (aligner) kullanımı ile dişlerin ideal diziliş düzenine getirilmesi işlemidir.